Αυτοαπασχόληση

Θα έλεγα ότι η αυτοαπασχόληση είναι ο ίδιον του σημερινού ανθρώπου και μάλιστα του δυτικού ανθρώπου. Δεν αναφέρομαι σε μια έννοια αυτοενδοσκόπησης ή διαδικασίας αυτογνωσίας, ούτε σ' αυτό που λέμε ένστικτο επιβίωσης.
Μιλάω για εκείνη την κατάσταση στην οποία κάτω από την ηγεμονία ενός αδιόρατου πολλές φορές φόβου, ο άνθρωπος ασχολείται με τον εαυτό του με κίνητρο την προστασία του από διαφόρους κινδύνους, υπαρκτούς ή ανύπαρκτους. Όπως κάποτε ο Σαμαράκης έγραψε ότι «Ποτέ οι στέγες των σπιτιών δεν ήταν τόσο κοντά και οι καρδιές των ανθρώπων τόσο μακριά» έτσι και σήμερα θα έλεγα ότι ποτέ ο άνθρωπος δεν είχε καλύτερα μέσα επιβίωσης και ποτέ δεν ανησυχούσε περισσότερο για την ίδια του την ύπαρξη από όσο σήμερα.
Φαίνεται ότι όσο περισσότερο ασχολούμαστε με μέσα προστασίας, τόσο περισσότερο αισθανόμαστε απροστάτευτοι.
Στο προηγούμενο post έγινε μια μικρή συζήτηση με αφορμή μια αναφορά σε παλαιότερη εποχή. Δεν επικεντρώνομαι στην διαφορά που υπάρχει στα τεχνολογικά επιτεύγματα του τότε και του τώρα, αλλά στο ότι φόβος μη και κάτι κακό μας συμβεί ήταν πολύ μικρότερος τότε από όσο τώρα.
Ο σημερινός άνθρωπος ανησυχεί. Έχω γνωρίσει ανθρώπους που διαβάζουν με αδηφαγία εκλαϊκευμένα κείμενα ιατρικής κι ενισχύουν τους φόβους τους για την πιθανότητα να πάθουν οι ίδιοι ή οι δικοί τους άνθρωποι αυτά που διάβασαν. Δεν χρειάζεται να μιλήσουμε για τα δελτία των ειδήσεων που είναι γεμάτα από την δυσάρεστη πλευρά της ζωής. Το συμπέρασμα; Μην εμπιστεύεσαι κανέναν, να φοβάσαι και να προστατεύεσαι.
Φόβος της ασθένειας, φόβος εξαπάτησης, φόβος αποτυχίας, παντού φόβος.

Υποθέτω ότι η μεγάλη απασχόληση με τρόπους προστασίας μας κάνει να νιώθουμε περισσότερο ανασφαλείς. Γινόμαστε επιστήμονες της προστασίας και διαπιστώνουμε ότι η επιστήμη συνεχώς εξελίσσεται άρα και τα μέσα προστασίας μπορούν να γίνονται όλο και αποτελεσματικότερα και ζούμε με την ιδέα του ότι μπορούμε και πρέπει να είμαστε ασφαλέστεροι. Όσο περισσότερο νοιαζόμαστε για την προστασία μας, τόσο διαπιστώνουμε ότι δεν είμαστε επαρκώς προστατευμένοι.
Η πλήρης έλλειψη αξιόπιστων συλλογικών οραμάτων μας κάνει όλους να είμαστε κλεισμένοι στην ατομική μας ύπαρξη. Η αυτοαπασχόληση ακολουθεί ως άμεση συνέπεια.
Κάποτε ο άνθρωπος μπορούσε να αφεθεί σε κάτι. Σε μια ιδέα, στον Θεό, στον συνάνθρωπο. Σήμερα το έμβλημα ζωής είναι το να μη γίνουμε θύματα κάποιου άλλου και στο τέλος γινόμαστε θύματα του εαυτού μας. Δεν αποφεύγουμε την θυματοποίηση, μόνο ο δήμιος αλλάζει.
Το κόστος βρίσκεται στην κοινωνικότητα, που είναι από τα λίγα αξιώματα που μπορούμε να δεχθούμε για τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος είναι ον κοινωνικό. Κάθε διαταραχή στην κοινωνικότητα, θα φέρει μαζί της κι άλλες. Όσοι διαβάσατε το γνωστό έργο του Ντοστογιέφσκυ "Έγκλημα και τιμωρία" θα θυμόσαστε το όνειρο του κεντρικού ήρωα Ρασκόλνικοφ, που γίνεται και η αιτία λύτρωσής του. Σε μια πολιτεία οι άνθρωποι είχαν προσβληθεί από μια ασθένεια η οποία οδηγούσε τον καθένα να πιστεύει ακράδαντα στον εαυτό του και μόνο, με τελικό αποτέλεσμα την πλήρη διάσπαση της κοινωνίας και τον κάθε άνθρωπο πλημμυρισμένο από φόβο.

Το σίγουρο είναι ότι κάθε φορά που ο άνθρωπος διαλέγει μια συμπεριφορά κάτι αγαπάει σ' αυτήν. Ακόμα και στην περίπτωση της αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς. Δεν είναι ανέφικτη μια ανάλυση για το τι είναι αυτό που κερδίζει την αγάπη, αλλά είναι περισσότερο δύσκολη από όσο ενδεχομένως να φαίνεται. Ο άνθρωπος έχει πολύ αποτελεσματικές άμυνες. Η διαδικασία αλλαγής εμπεριέχει έναν πόλεμο μ' αυτές τις άμυνες που κάποιες φορές "προστατεύουν" τον άνθρωπο από το ίδιο του το όφελος, όταν το τελευταίο απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας.