Ο χρόνος

Συνιστώ ανεπιφύλακτα το βιβλίο με τίτλο "Ο Παπαλάγκι", σε όσους δεν το έχουν διαβάσει.
Πρόκειται για μια σειρά λόγων ενός φύλαρχου, του Τουιάβιι, με καταγωγή από τα νησιά Τιαβέα του Ειρηνικού ωκεανού. Ο Τουιάβιι επισκεύθηκε την Ευρώπη κι αυτό που ακολούθησε ήταν η περιγραφή το τρόπου ζωής του δυτικού ανθρώπου με τρόπο που κανείς δυτικός δεν θα μπορούσε να κάνει. Αυτό διότι είναι εξαιρετικά δύσκολο το να περιγράψει κάποιος τον λαβύρινθο μέσα στον οποίο ζει. Αυτό θα το κάνει κάποιος που βρίσκεται έξω από τον λαβύρινθο και που με μια ματιά αντικρίζει το συνολικό σχήμα του.
Παπαλάγκι στη γλώσσα του Τουιάβιι σημαίνει αυτόν που πέρασε τον ουρανό. Ουσιαστικά μ' αυτόν τον όρο περιγράφονται οι λευκοί που επισκεύθηκαν τους παρθένους τόπους και ανθρώπους και επιχείρησαν να τους..."εκπολιτίσουν".
Η πρωτόγονη, αγνή ματιά του φύλαρχου βλέπει και περιγράφει τα πράγματα μ' έναν τρόπο που μας κάνει ν' αναγνωρίζουμε την αλήθεια των λεγομένων του και ταυτοχρόνως την ανημπόρια μας να πράξουμε το διαφορετικό. Ίσως φταίνε και οι λέξεις που χρησιμοποιούμε εμείς για τα πράγματα. Για παράδειγμα σε κάποιο σημείο λέει:

Αν μιλήσεις σε κάποιον Ευρωπαίο για τον Θεό της αγάπης, θα μορφάσει και θα χαμογελάσει. Θα χαμογελάσει για την αφέλεια των σκέψεών σου. Δωσ' του όμως ένα γυαλιστερό, στρογγυλό κομμάτι μέταλλο ή ένα μεγάλο βαρύ χαρτί, και θα δεις αμέσως τα μάτια του να γυαλίζουν και τα σάλια του να τρέχουν.

Κάπως έτσι βλέπει ο άγριος το χρήμα.
Οι περιγραφές αφορούν πολλές πτυχές της ζωής, τις σχέσεις του ανθρώπου με τον άνθρωπο και του ανθρώπου με τον Θεό. Σε όλες τις περιγραφές είναι αξιοσημείωτο το πώς ο συγκεκριμένος άνθρωπος με τα υλικά και τις παραστάσεις του κόσμου του περιγράφει τον δικό μας.
Αυτό που τελικά προτείνει στους συμπατριώτες του είναι το να μην υποταχθούν στην υιοθεσία συνηθειών του λεγόμενου προηγμένου ανθρώπου. Αυτό διότι σε μια τέτοια κοινωνία είναι σχεδόν απίθανο το να βιώσει κάποιος αυτό που βιώνει ο απαλλαγμένος από την δυτικοτροπία άνθρωπος. Φαίνεται ότι για τον Τουιάβιι η κατάσταση έχει χαρακτήρα επιδημίας και η νόσος είναι άκρως μολυσματική. Ακόμα κι αν κάποιος ζει με τρόπο που δεν υπακούει στις επιταγές της κοινωνίας, βαθιά μέσα του πλήττεται από τις αξίες που του έχουν εμφωλευθεί από τα παιδικά χρόνια ακόμη.

Ένα παράδειγμα είναι το παρακάτω:

Μόνο μια και μοναδική φορά συνάντησα κάποιον άνθρωπο που είχε πολύ χρόνο, που δεν παραπονιότανε ποτέ ότι του λείπει, αυτός όμως ήταν φτωχός, βρόμικος και περιφρονημένος. Οι άνθρωποι απόφευγαν να περάσουν από δίπλα του και κανένας δεν τον πρόσεχε. Εγώ δεν καταλάβαινα αυτή τη συμπεριφορά, γιατί το βάδισμά του ήταν χωρίς βιασύνη και τα μάτια του είχαν ένα ήρεμο, φιλικό χαμόγελο. 'Οταν τον ρώτησα, το πρόσωπό του συσπάστηκε και είπε θλιμμένα: "Ποτέ δεν ήξερα να εκμεταλλευτώ τον χρόνο μου, γι' αυτό και είμαι ένας φτωχός, περιφρονημένος φουκαράς." Ο άνθρωπος αυτός είχε χρόνο, κι αυτός όμως δεν ήταν ευτυχισμένος.

Αυτό το τελευταίο είναι και η παρατήρησή μου για το συγκεκριμένο κομμάτι. Ότι δηλαδή έχουμε κατασκευάσει με τέτοιο τρόπο τις αξίες μας σχετικά με το κυνήγι του χρόνου, ώστε είτε τον κυνηγάμε, είτε τον αφήνουμε να φύγει είμαστε δυστυχισμένοι.

Ελπίζω πολύ να κάνω λάθος.