Άνθρωπος-Υπολογιστής: Το κυνήγι του αρχηγού.

Ίσως ο υπολογιστής να είναι η πιο περίπλοκη μηχανή που κατασκεύασε ο άνθρωπος έως τώρα. Η περιπλοκότητα είναι τέτοια ώστε πολλοί θέλησαν να παρομοιάσουν τη λειτουργία του μ' εκείνη του ανθρώπινου εγκεφάλου, με τον τελευταίο να διατηρεί ακόμη τα πρωτεία. Οι συζητήσεις περί του θέματος αποκτούν φιλοσοφικό χαρακτήρα όταν διατυπώνονται απόψεις που θέλουν τον υπολογιστή να αντιμετωπίζεται ως κάτι το ζωντανό ή έστω κοντά στο φαινόμενο της ζωής. Μάλιστα οι μελλοντολογικές υποθέσεις θέλουν τη μηχανή να ξεπερνά τον άνθρωπο. Έννοιες όπως η τεχνητή νοημοσύνη συνδέονται με τον υπολογιστή με αποτέλεσμα το προπύργιο του ανθρώπου, ο νους του, ο εγκέφαλός του μάλλον, να φαίνεται ότι χάνει σε μέλλοντα χρόνο την κυριαρχία του.
Μετά ξεκινούν σενάρια που θέλουν τη μηχανή να εναντιώνεται στον δημιουργό της με την εναντίωση πάντοτε αναπόδεικτη (γιατί να μην είναι φιλική;).
Όλα ξεκινούν από μια ατυχή σύγκριση. Από τη μια ο άνθρωπος κι από την άλλη ο υπολογιστής. Είναι όμως αδιανόητη η σύγκριση δύο μεγεθών χωρίς κοινή μονάδα μέτρησης. Είναι τουλάχιστον ανόητο το να ρωτάμε το αν είναι μεγαλύτερα τα δύο κιλά από τα τρία μέτρα.
Μια κοινή μανάδα προκύπτει αν εξετάσουμε δύο διαφορετικές σχέσεις. Τη σχέση μεταξύ ανθρώπου και υπολογιστή και τη σχέση μεταξύ ανθρώπου και ανθρώπου.
Η σχέση μεταξύ ανθρώπου και υπολογιστή είναι σαφής. Μια τυπική εργαλειακή σχέση. Το πρόβλημα, κατά τη γνώμη μου δεν βρίσκεται στη σχέση του ανθρώπου με τον υπολογιστή, αλλά του ανθρώπου με τον άνθρωπο. Όταν η τελευταία αποκτά εργαλειακό χαρακτήρα, τότε προκύπτει η θλιβερή κοινή μονάδα μέτρησης με όλα τα επακόλουθα.
Ο άνθρωπος αντιμετωπίζεται από τον συνάνθρωπό του ως εργαλείο και τότε γίνεται αναπόφευκτο το να συγκρίνεται με άλλα εργαλεία. Ο φόβος γίνεται μεγαλύτερος όταν κάποιος σταδιακά αντιλαμβάνεται ότι είναι ο ίδιος ένα εργαλείο και είναι λογικό να αισθάνεται ανταγωνιστικά με άλλα εργαλεία ή ακόμα και απειλούμενος από αυτά. Η σύγκριση μεταξύ δύο εργαλείων δεν οφείλεται στην άνοδο της τεχνολογίας, αλλά στην υποβάθμιση του ανθρώπου από τον εαυτό του.

Συνεχίζοντας αυτή την αντιμετώπιση του εαυτού και του συνανθρώπου η σύγκριση μεταξύ ανθρώπου-εργαλείου και υπολογιστή δεν χρειάζεται πολύ σκέψη για να εξακριβωθεί. Η μηχανή θα κερδίζει συνεχώς έδαφος.

Το 1945 ο ENIAC ζύγιζε περίπου 30 τόνους και καταλάμβανε έναν χώρο 160 τετραγωνικών μέτρων. Τα υπολογιστικά του σφάλματα ήταν πολλά. Σήμερα δεν είναι παρά ένα μουσειακό είδος και σε σχέση με τους μεταγενέστερους υπολογιστές είναι απηρχαιωμένος. Βλέπουμε λοιπόν, ότι ακόμα κι αν προηγούμαστε σε σχέση με τον "εχθρό" μας, ο τελευταίος αναπτύσσεται με ταχύτητα πολύ μεγαλύτερη από εκείνη ενός βιολογικού συστήματος όπως ο άνθρωπος. Η προσπέραση αποτελεί μαθηματική βεβαιότητα.

Δεν είναι αυτό που προκαλεί την ανησυχία. Το ανήσυχο είναι ότι με τον υπολογιστή ανώτερο ή κατώτερο από τον άνθρωπο, ο τελευταίος ζει χρησιμοποιώντας τους συνανθρώπους και χρησιμοποιείται από αυτούς.

Η προέλευση του κακού δεν μπορεί να βρίσκεται στη μηχανή. Το κακό προϋπήρχε της τεχνολογικής ανάπτυξης.
Η σύγκριση μεταξύ ανθρώπου και υπολογιστή είναι κατ' εμέ ανεδαφική ως ερώτημα. Αυτό που πρέπει να γίνει είναι η διαλεύκανση των φόβων μας και της ακριβούς προελεύσεώς τους.