Η χαρά του λογαριασμού

Παραθέτω ένα απόσπασμα από διάλογο που είχα τις τελευταίες ημέρες.

- Η ψυχασθένεια δεν προκαλείται από τη στέρηση; ρωτάει κάποιος.
Η απάντηση φυσικά δεν μπορεί να είναι μονολεκτική. Εξαρτάται από το ποιά είναι η ψυχασθένεια, το οργανικό της υπόβαθρο, ο κληρονομικός παράγοντας, το περιβάλλον (για ήπιες καταστάσεις), η λήψη ουσιών κ.λ.π.
Ωστόσο, επειδή ο διάλογος ήταν καθαρά σε φιλικό επίπεδο, σχεδόν τυχαίος, προτίμησα να απαντήσω με ερώτηση.
- Για τη στέρηση ποιών πραγμάτων μιλάς;
- Τη στέρηση της χαράς.
- Για τι είδους χαρά μιλάμε;
- Τη χαρά της ψυχαγωγίας, τη χαρά του να πληρώνεις έναν λογαριασμό...
Είπε κι άλλα.
Υπογράμμισα τη χαρά του να πληρώνεις έναν λογαριασμό. Σκέφτομαι ότι με τη σημερινή πορεία της οικονομίας, το να πληρώνει κάποιος έναν λογαριασμό θα είναι γεγονός χαρμόσυνο, σχεδόν ψυχαγωγία (αγωγή ψυχής).
Λέγεται ότι αυξάνονται τα ψυχικά νοσήματα με την οικονομική κρίση. Αναρωτιέμαι για το τι θα μπορούσε να προσφέρει ένας ψυχίατρος σε μια τέτοια κατάσταση. Ποιά ψυχοθεραπεία πληρώνει λογαριασμούς;
Έχω ακούσει διάφορες ακραίες και απλοϊκές θέσεις για την ψυχοθεραπεία. Μία από αυτές, την οποία συνολικά δεν ασπάζομαι, λέει:
Ο δυνατός ικανοποιεί πάντα την επιθυμία του. Οι υπόλοιποι ας κάνουν ψυχανάλυση.
Ακόμα και η πιο απλοϊκή και επιπόλαια σκέψη μπορεί να περιέχει έναν μικρό κόκκο αλήθειας, υπό προϋποθέσεις. Κάποιος θα μπορούσε να πει: να μην εξαλείψουμε τη θλίψη, διότι αυτή μπορεί να μας ξυπνήσει. Η θλίψη μπορεί να γίνει το υλικό των αναγκαίων ζυμώσεων που θα οδηγήσουν ενδεχομένως σε μια αντίδραση στα όσα γίνονται.

...κι ο κόμπος του λυγμού μας
δένεται κόμπος του σκοινιού για το λαιμό του οχτρού μας.
Γιάννης Ρίτσος, Επιτάφιος

Όταν είναι τόσο προφανής η αιτία αγχωδών και καταθλιπτικών αντιδράσεων δεν είμαι σίγουρος αν θα πρέπει να βασιστούμε στην οδό της σεροτονίνης ή στην οδό του Ρίτσου.