Πτωχοπροδρομισμός

Κάπου στον δωδέκατο μ.Χ. αιώνα έζησε ο Θεόδωρος Πρόδρομος.
Έμαθε τα γράμματα και περίμενε από αυτά να χορτάσει και μάλιστα πλουσιοπάροχα. Η φτώχεια, όμως στην οποία τελικά έζησε τον άφησε στην ιστορία με το παρατσούκλι Πτωχοπρόδρομος. Μας άφησε λίγα ποιήματα χωρίς αξία, εκτός από το ότι αποτελούν δείγμα του γλωσσικού πλούτου που υπήρχε στην εποχή του. Διαβάζοντάς τα κάποιος βλέπει το πόσο ο Πτωχοπρόδρομος αγανακτούσε για τη φτωχική ζωή του και πάνω απ' όλα για τα γράμματα που έμαθε από τα οποία ήλπιζε τον πλούτο.

"...Αφού δε τάχα γέγονα γραμματικός τεχνίτης,
επιθυμώ και το ψωμίν και του ψωμιού τη μάνναν,
και διά την πείναν την πολλήν και την στενοχωρίαν,
υβρίζω τα γραμματικά, λέγω μετά δακρύων:
ανάθεμαν τα γράμματα, Χριστέ, και οπού τα θέλει,
ανάθεμαν και τον καιρόν και εκείνην την ημέραν,
καθ' ην με παρεδώκασιν εις το διδασκαλείον."

Ονειρευόταν να κάνει πολλές άλλες δουλειές εκτός από το να ασχολείται με τα γράμματα.
Τους ανθρώπους που τον περιέβαλλαν τους έβλεπε πλούσιους και καλοβολεμένους. Είχε υποστεί την αρρώστια της μιζέριας και της ζήλιας.

Ήταν καλοφαγάς με εκλεκτικές προτιμήσεις.
"Aκρίδες ου σιτεύομαι, ουδ’ αγαπώ βοτάνια,
αλλά μονόκυθρον παχύν και παστομαγειρίαν"

Το ζητούμενο είναι η διαχρονική παρουσία του πτωχοπρόδρομου.
Πτωχοπρόδρομος είναι ο οποιοσδήποτε που ακολουθεί τον πνευματικό δρόμο χωρίς στην ουσία να τον επιθυμεί. Τότε ζητάει αμοιβές, τιμές κι ένα σωρό στολίδια προκειμένου να δικαιολογήσει στον εαυτό του αυτό που κάνει, αφού το βέβαιο είναι ότι γνήσια επιθυμία μέσα του δεν υπάρχει.
"Μα δεν θα ζήσουμε;" θα πει κάποιος.
Σίγουρα θα ζήσουμε. Μόνο που όταν ταυτίζεται το "ζω" με το "ες αεί πλουτίζω", τότε μπαίνουμε σ' έναν δρόμο που εγγυάται την απόλυτη μιζέρια και την διά βίου γκρίνια.

Ο Φώτης Κόντογλου αγάπησε τα γράμματα κι έζησε για καιρό σ' έναν χώρο που ήταν συνεργείο αυτοκινήτων, τον οποίο ονόμαζε χαριτολογώντας ως την φάτνη των αυτοκινήτων. Η μεταμορφωτική δύναμη της ποίησης εδώ είναι αξιοσημείωτη.